Staatssecretaris Van Rij (Fiscaliteit en Belastingdienst) is van plan om de rol van WOZ-adviesbureaus in te perken. Hij reageert hiermee op een oproep van gemeenten die aangeven dat zij de vele WOZ-bezwaren niet meer aankunnen. In dit artikel leest u wat de staatssecretaris wil doen en wat wij hiervan vinden, als branche van WOZ-dienstverleners.
Welke maatregelen en waarom?
De staatssecretaris denkt onder meer aan de volgende maatregelen:
- Het verlagen van de proceskostenvergoeding die WOZ-adviesbureaus ontvangen bij een geslaagd bezwaar.
- Het overmaken van de proceskostenvergoeding voor het werk van WOZ-adviesbureaus aan de burger zelf.
- Burgers meer zelf bezwaar laten maken.
Het belang van de burger op een juiste WOZ-waarde (en rechtsbescherming tegen een onjuiste WOZ-waarde) lijkt de staatssecretaris ondergeschikt te maken aan het belang van de gemeente bij een lagere werkdruk. De gemeenten geven aan dat zij het grote aantal WOZ-bezwaren niet meer aankunnen. En hiervan geven zij WOZ-adviesbureaus de schuld. In reactie op de oproep van gemeenten kondigt de staatssecretaris deze maatregelen aan. Uit een grondige inventarisatie bij onze relaties blijkt echter dat de reden voor het grotere aantal WOZ-bezwaren in het jaar 2023 vooral komt door de zeer grote stijging van de WOZ-waarden dit jaar (vaak tussen de 14% en 21%). Voor veel mensen is deze stijging een reden om de WOZ-waarde eens kritisch tegen het licht te houden en bezwaar te overwegen.
Kernprobleem WOZ-waardering niet aangepakt
Burgers en gemeenten zouden ermee gediend zijn als eerst grondig het volgende geanalyseerd wordt:
- Waarom er zo vaak bezwaar gemaakt wordt tegen de WOZ-waarde?
- En waarom slagen de WOZ-bezwaren zo vaak (slagingskans van alle WOZ-bezwaren in Nederland in 2022 is ongeveer 43%)?
Als gemeenten hun proces van WOZ-waardering op orde zouden hebben, zouden veel minder mensen bezwaar hoeven te maken en zou de slagingskans van die bezwaren veel lager liggen. Bij een geslaagd bezwaar wordt immers een fout van de gemeente hersteld. Het echte probleem is dus het gebrekkige en onduidelijke proces van WOZ-waardering. Dit leidt tot veel onjuiste WOZ-waarden.
Is eenmaal een WOZ-waarde onjuist vastgesteld, dan is het voor de burger van belang dat die zich hiertegen effectief kan verweren. Gemeente suggereren vaak dat een burger ook prima zelf bezwaar kan maken en dat hiervoor geen WOZ-adviesbureau nodig zou zijn. Als een burger wil beoordelen of de WOZ-waarde juist is, moet hij/zij inzicht hebben in de verkoopcijfers van vergelijkbare woningen en de kenmerken van deze woningen (oppervlakte, bijgebouwen, bouwjaren van woning en bijgebouwen, ligging van die woningen etc.) en inzicht hebben in de taxatiesystemen van de gemeente. Door een gebrek aan toegang tot relevante verkoopcijfers en een gebrek aan kennis van de Wet WOZ is het voor veel burgers lastig om de juistheid van de WOZ-waarde te controleren. Het indienen van een bezwaar is inderdaad niet moeilijk. Wat voor de meeste burgers echter wel vaak moeilijk is, is het controleren van de juistheid van de WOZ-waarde en de relevante argumenten benoemen in een bezwaar. WOZ-advieskantoren maken veel gebruik van marktgegevens, met name verkoopcijfers, om te controleren of een WOZ-waarde juist is of niet. Voor burgers zijn deze gegevens moeilijker toegankelijk (het kost geld om ze op te vragen en het is zaak die verkoopcijfers op een juiste manier te duiden). Naast relevante verkoopcijfers maken WOZ-adviesbureaus bij het opstellen van bezwaren gebruik van hun expertise en om zodoende de relevante argumenten te benoemen.
Mocht de rol van WOZ-advieskantoren ingeperkt worden, dan gaat dit ten koste van de broodnodige rechtsbescherming die burgers verdienen tegen onjuiste WOZ-waarden. De aangekondigde maatregelen doen afbreuk aan de rechtsstaat en aan het vertrouwen van de overheid in de burger, terwijl de onderliggende problemen (gebrekkige WOZ-waardering van gemeenten) niet geadresseerd worden.
Mogelijke oplossingen
Het inperken van de rol van WOZ-adviesbureaus leidt dus er dus alleen maar toe dat burgers zich niet meer effectief kunnen verweren tegen onjuiste WOZ-waarden. Ondertussen worden gemeenten niet geprikkeld om hun WOZ-waarderingsproces op orde te krijgen. Het werkelijke probleem, namelijk dat gemeenten te veel fouten maken bij het vaststellen van de WOZ-waarden, wordt met deze maatregelen dus helemaal niet aangepakt.
Wat zouden mogelijke oplossingen zijn?
- Gemeenten kunnen en moeten hun processen op het gebied van de WOZ-waardebepaling verbeteren. Zij moeten hierin slagen maken voor wat betreft efficiëntie en transparantie. Meer transparantie maakt het voor burgers makkelijker te controleren of het nodig is om bezwaar te maken of niet.
- Houd de rechtsbescherming tegen onjuiste WOZ-waarden laagdrempelig. De gemeente heeft op het gebied van de WOZ-waarde meer kennis en macht dan de burger. Om dat gat te dichten, is het belangrijk dat de burger gebruik kan maken van WOZ-advieskantoren om zich te verdedigen tegen onjuiste WOZ-waarden. Zonder de rechtsbescherming die de WOZ-advieskantoren bieden is geen sprake meer van een gelijke strijd.
- In plaats van de WOZ-advieskantoren als vijanden te zien, zouden de gemeenten in gesprek kunnen gaan met onze branche en werkafspraken maken die hun processen eenvoudiger en efficiënter kunnen maken. Op die manier kunnen ze tijd en geld besparen. Onze branchevereniging, de Vereniging Rechtsbescherming Lokale Belastingen (VRLB), zet al geruime tijd stappen op dit gebied. Klik hier om op de website van de VRLB de volledige reactie lezen van onze branchevereniging op de aangekondigde maatregelen.